Son zamanlarda sosyal medyada sahte haberlerin yaygınlığı endişe verici ve bunun arkasındaki niyet rahatsız edici. Haber çarpıtması, hikayelerin uydurulmasını, akılda kalıcı ancak yanlış başlıkları ve düzenlenmiş medyayı içerir. Bu nedenle insanlar haber kuruluşlarına ve diğer haber kaynaklarına olan güvenlerini kaybediyor.
Ancak, sosyal medyada yanlış haberlerin yayılmasında önemli rol oynayan bireyler de suçludur. Yayılan yalan haberlerin bireyler, pazarlama çabaları ve toplumsal refah üzerinde yıkıcı etkileri vardır. Bu nedenle, herkes sosyal medyadaki bilgileri doğrulamalı ve yalanları ortaya çıkarmak için araçlar geliştirmelidir.
Sosyal Medya Verilerinde Sahte Haberler
İnsanlar sosyal medya platformlarında erişimleri nedeniyle yanlış bilgiler yayınlamaktadır. Bu eylemin amacı gizli gündemleri desteklemek, insanları kandırmak veya kafalarını karıştırmak ya da insanların şüpheli bağlantılara tıklamasını sağlamaktır.
Yalan sosyal medya haberleri 2016 seçim kampanyası sırasında ABD'de popülerlik kazanmıştır. Ancak bu, yanlış bilginin yalnızca siyasi eğilimli olduğunu göstermez.
Bazen sosyal medya verilerindeki yalan haberler konuları ve sektörleri birleştirebilir. Örneğin 2016 yılında, Amerikalı boksör Floyd Mayerwther'in siyasi bir mitinge başörtüsü takarak katıldığı yönünde yalan haberler çıkmıştır.
Propaganda yapanlar yanlış bilgileri cazip bir şekilde, bazen de doğruluk payı katarak üretiyor. Ne yazık ki, sosyal medya algoritmaları etkileşimi alaka düzeyiyle ilişkilendirdiğinden, bu hikayeler kitleleri ve etkileşimi çekerek yayılmalarını kolaylaştırıyor.
Ne yazık ki, bu algoritmalar doğruluk tespit mekanizmalarından yoksundur ve yalanları filtrelemelerini engeller. Yavaş yavaş, yanlış bilgi çevrimiçi platformlarda artmakta ve insanlar hassas konulardaki yalanlara inandıkça endişe yaratmaktadır.
Yanlış bilgilendirmeden kaçınmak için dünya çapında tanınan bir haber kaynağından bilgi ve veri toplanması önerilebilir. Ancak, medya kuruluşları sosyal medya profillerine sahip olsalar da, bazen olayları tarafgir bir tutumla yansıtabiliyorlar. Habercilikte gazeteciler öznelliklerini bir kenara bırakmak zorundadır.
Dolayısıyla, tarafsızlık eksikliği de kamuoyunu yanlış yönlendirmekte ve böylece yanlış bilgilendirmeye katkıda bulunmaktadır. Bazen sahte bilgiler, gerçek profillerin ikizi olan sahte hesaplardan gelebilir.
Halkın şüphelenmeyen üyeleri daha sonra haberleri daha geniş bir kitleye yayıyor. Statista tarafından 2020 yılında yapılan bir anket, insanların %38,2'sinin sahte haberleri yanlışlıkla sosyal ağlarda yeniden paylaştığını gösteriyor.
Sosyal medyada sahteciliğin yaygınlığı, Facebook'un 2020 yılında yaklaşık 7 milyon gönderiyi kaldırmasına neden oldu. Bu nedenle, sosyal medyadan günlük küresel güncellemeler alanlar için dikkatli olmak ve olay örgüsü analizi yapmak gereklidir.
Sosyal Medyada Yayılan Yanlış Bilgiler
Örnek olarak Twitter'ı kullanırsak, yanlış içerikli paylaşımlar gerçek haberlerden %70 daha hızlı yayılıyor. Bu durumdan kötü niyetli sosyal medya botlarını sorumlu tutabilirsiniz ancak bu doğru değildir.
Sahtecilik uzun zamandır, hatta botların icadından önce bile var olmuştur. İnsanlar sosyal medyada yayılan yanlış bilgilerin yaratılması için mühendislik yapıyor. Bir geliştirici her kötü niyetli botu talimatlarla besler. Botlar yalanları yayınladığında bile, gerçek kullanıcılar paylaşım ve yeniden paylaşımdan sorumludur.
Sahte haberler genellikle birden fazla etkileşimi tetikleyen çekici veya heyecan verici bir unsura sahiptir. Bu nedenle gerçek haberlerden çok daha hızlı yayılır. 2018'de yapılan bir araştırma, gerçek ve sahte Twitter haberlerinin sırasıyla yaklaşık 1000 ve 100.000 kişiye yayıldığını göstermiştir.
Araştırmacının 2006-2017 yılları arasındaki veri seti, 3 milyon Twitter kullanıcısının 126.000 söylenti yaydığını gösteriyor. İlginç bir şekilde, bu 3 milyon kullanıcı söylentileri 4,5 milyon kez retweetlemiştir.
Sahtecilik sosyal medya platformlarında ve eğlence, spor, teknoloji, finans, bilim ve terörizm gibi haber kategorilerinde yaygındır. Ancak, yalanların yayılması siyasette daha yüksektir. Dolayısıyla, çok fazla propaganda ve çeşitli komplo teorileri var.
Yanlış bilgilendirmenin çağlar boyu süregelen bir strateji olduğu inkar edilemez. Ancak, sosyal medya sayesinde bu plan giderek genişliyor. Sosyal medya platformları geniş bir kapsama alanına sahip ve izleyici kitleleri dünya çapında milyonları buluyor.
Sadece bir düğmeye basmakla milyonlarca telefon sahte haber bildirimleriyle çınlıyor. Daha fazla insan sosyal medyaya abone oldukça, daha fazla kullanıcı yanlış bilgiye ulaşıyor. Ne yazık ki, yanlış bilginin etkisi bireyleri ve toplumun genelini etkiliyor.
Sosyal Medyada Sahte Haberleri Tespit Etmenin 10 Yolu
Yüksek yanlış bilgi oranı ve bunun zararları, herkesin tetikte olmasını gerektiriyor. Bu nedenle, dikkat etmeli ve satır aralarını okumalı, tüm bilgileri filtrelemeli ve doğrulamalısınız. Böylece yalanlara inanmaz ve istemeden de olsa başkalarını yanlış yönlendirmezsiniz. Bu nedenle, sosyal medyada sahte haberleri tespit etmenin 10 yolunu öğrenmelisiniz.
Araştırma ve Doğruluk Kontrolü
Saflık çoğu zaman yanlış bilginin yayılmasını teşvik eder. İnsanlar durum tespiti yapmaya başlarsa, yalanlar bu kadar çok yayılmayacaktır. Çoğu sosyal medya kullanıcısı heyecan verici manşetlere kendini o kadar kaptırıyor ki artık anlatıyı teyit etme zahmetine girmiyor.
Bazı haberler kısmen doğru olmayabilir, bazıları ise tamamen yalandır. Durum ne olursa olsun, araştırma yoluyla öğrenebilirsiniz. Başlığı aramak için Google'ı veya tercih ettiğiniz arama motorunu kullanmanız yeterlidir. Aynı haberi paylaşan sosyal medya platformları ve bloglar dışında kaynaklar olup olmadığını teyit etmek için sonuçları not edin.
Büyük medya kuruluşları manşet değerinde haberler yayınlayacaktır. Tüm gerçeklerin birbirini desteklediğinden emin olmak için birden fazla anlatıyı okuyabilirsiniz. Tutarlılık gerçeğin bir göstergesidir. Bununla birlikte, gerçekler kaynaklar arasında farklılık gösteriyorsa, hikayenin bazı bölümlerinin yanlış olduğunu kanıtlar.
Gerçek Doğrulama Hizmetlerini Kullanın
Mükemmel gözlem becerileriniz yoksa bu alternatif tam size göre. Makalelerde taraflı bir anlatım, sansasyonel bir dil veya yanlış gerçekler olup olmadığını araştırmak sahte haberleri tespit etmenize yardımcı olur. Ancak bunun için zamanınız olmayabilir ya da daha kolay bir yolu tercih edebilirsiniz.
Bu durumda, gerçekleri doğrulama hizmetleri hangi haberlerin doğru hangilerinin yalan olduğunu tespit edebilir. Politifact, The Washington Post Fact Checker ve Factcheck.org denenebilecek iyi servislerdir.
Haber Kaynağının Doğrulanması
Bilginin gerçekliğini tespit ederken kaynağı göz önünde bulundurmalısınız. Bazı medya kuruluşları saygındır, bazıları ise çok az tanınır. Koruyacak bir itibarı ve kaybedecek bir şeyi olmayan medya kuruluşları çoğunlukla yanlış bilginin arkasındaki suçlulardır. İnsanlar küçük meblağlarla onları kolayca satın alabilirler.
BBC ve CNN güvenilir kaynaklara örnek olarak verilebilir. Doğrulama için bilgileri çeşitli platformlardaki resmi sosyal medya hesaplarından kontrol edebilirsiniz. Ancak, insanları yanıltmak için birçok sahte parodi ve resmi hesap mevcuttur. Twitter doğrulama statüsünün satışa çıkarılmasıyla ikisini birbirinden ayırmak daha da zorlaşıyor.
Ancak yine de hesap oluşturma tarihi, gönderi sayısı ve gönderi sıklığı gibi işaretleri gözlemleyebilirsiniz. Bu işaretler Instagram ve Facebook gibi diğer katalizör platformları için de geçerlidir.
Ancak, insanlar sosyal medya hesaplarında her zaman tam bir aldatmaca paylaşmayabilir. Sizi başka bir siteye yönlendiren bir URL'ye tıklamaya ikna eden akılda kalıcı bir paragraf yayınlayabilirler.
Bazı bloglar trend olan hikayeleri doğrulamadan yayınladığından, kişisel bir blog sitesiyse haber sahte olabilir. Ayrıca, .gov, .co veya .com uzantısı olmayan herhangi bir site şüpheli olabilir. Bu nedenle, resmi olmayan veya güvenilir olmayan kaynaklardan gelen haberlerden kaçının.
Tersine Görsel Arama Araçlarını Kullanın
Ters görüntü araçları, medya aramaları yoluyla üzerinde oynanmış haberleri bulmak için bir başka araçtır. Geleneksel metin aramasından ziyade, bu resim veya video yüklemeyi içerir. Bazı araçlar, doğrudan medyaya sahip değilseniz, görüntüleri URL'leri aracılığıyla bulabilir.
Bu gibi araçlar resmin kaynağını izleyerek yanlış veya kopya resimleri tespit edebilir. Ayrıca benzer resimleri keşfedebilir ve hangi web sayfasının bunları yayınladığını izleyebilirler. Bing ve Google gibi arama motorları bu işleve sahiptir.
Gönderi Yazarını / Hesabını İnceleyin
İnternet/Twitterbotları yanlış bilgi yaymayı severler, bu nedenle önemli bilgilere inanmadan önce göndericinin profilini veya hesabını kontrol edin. Eğer bu bir bot ise, bilgiyi dikkate almayın. Ancak gerçek insanlar sosyal medyada yanlış haber yaydığından, kimseyi ayırmayın. İster bir influencer, ister kamuya mal olmuş bir kişi, isterse rastgele bir kişi olsun, profillerini dikkatle analiz edin.
Muhbirin sık sık yanlış bilgiler paylaştığını veya haber alanında gazetecilik geçmişinin olmadığını keşfedebilirsiniz. Propaganda yapanlar bazen sahte haberleri anonim olarak ya da takma isimlerle yayınlarlar.
Parodi, Hiciv ve Şakalara Dikkat Edin
Popüler profilleri taklit eden parodi hesaplar vardır. Twitter gibi bir sosyal medya platformu, kullanıcı adı ve biyografisinde belirtildiği takdirde bu tür hesapların varlığına izin verir. Bu tür hesaplar genellikle komedi, şaka ve eğlence amaçlıdır.
Bu nedenle, hikayeleri çarpıtabilir veya memler ve diğer medya aracılığıyla yanlış bilgi yayabilirler. Bu nedenle, parodi hesaplarda gördüğünüz hiçbir haberi ciddiye almayın.
Clickbait'i Tanımlama
Bazı sosyal medya kullanıcıları clickbait oluşturmak için kasıtlı olarak sahte hikayeler uydurmaktadır. Bu teknik insanları bir siteye çeker ve duygular aracılığıyla dikkat çeker, bu nedenle başlıklar duygusal olarak çekici ancak belirsizdir. Düzgün bir başlığın aksine, ne, kim, ne zaman ve neden olduğunu belirtmezler.
Ayrıca, çoğunlukla ilgi çekici veya gerçek olamayacak kadar iyi bir başlığa sahip açılır bir banner reklamdır. Bir başka işaret de başlık ve görsellerin birbiriyle uyumlu olmamasıdır.
Hackerların Gerçek ve Aktif Olduğunu Unutmayın
Sosyal medyada gerçek haber platformları mevcut olsa da, insanlar bilgisayar korsanlarına karşı dikkatli olmalıdır. İyi eğitimli bilgisayar korsanları en karmaşık sistemlere ve veri tabanlarına bile erişerek yanlış bilgileri artırabilir. Bu nedenle, birden fazla sitede başlıkları her zaman iki kez kontrol etmeniz önerilir.
Satır Aralarını Okuyun
Yalan haberler ve sosyal medya iç içe geçmiş durumda. Bu nedenle, eleştirel düşünmek ve satır aralarını okumak hayati önem taşıyor. Bir haber mutlaka bir tarafı kötü adam olarak resmetmeyebilir, ancak ince işaretler olabilir.
Profesyonel habercilikte yazarlar tarafsız ve objektiftir. Bir tarafa karşı nefreti körükleyen bir anlatı yaymazlar. Bunun yerine, durumu her iki yönden de eleştirel bir şekilde analiz ederler. Dolayısıyla, parmakla gösterilen herhangi bir anlatı doğru olmayabilir.
Yüksek Etkileşim Doğruluk Anlamına Gelmez
Sosyal medyada yalanlar gerçeklerden on kat daha hızlı yayılır. Bunun nedeni, çok sayıda beğeni, şaşkın okuyucuların yorumları ve yeniden paylaşımları çekmeleridir. Bu nedenle, etkileşim sonrasına bakarak yanlış hikayelere inanılabilir. Ancak bunlara kanmayın.
İnsanların beğeni ve diğer ölçümleri satın alabileceğini unutmayın. Dolayısıyla bir habere sadece etkileşim oranına bakarak inanmayın. Sahte haberleri tespit etmeye yönelik diğer önlemler arasında videolardaki yapay zeka seslerini tespit etmek ve olayların tarihini kontrol etmek yer alıyor. Bu ipuçlarından en az beşini uygularsanız, dezenformasyonun yayılmasını önleyebilirsiniz.
Sahte Haberlerin Sosyal Medya Pazarlamasına Etkisi
Sosyal medya pazarlaması, ürün ve hizmetlerin reklamını içeren bir dijital pazarlama biçimidir. Bu nedenle, rakipler arasında yoğun bir rekabet vardır ve bazıları rakibinin kamuoyundaki imajını lekelemek için her şeyi yapar. Bu nedenle, pazarlama sektöründe çok fazla yalan haber var.
Sahte haberlerin sosyal medya pazarlaması üzerindeki etkisi bazıları için faydalı, bazıları için ise felakettir. Saldırganlar doğru kartları oynarlarsa, yanlış bilgilendirme yoluyla dikkat ve etkileşim kazanabilirler. Sahte anlatı daha sonra müşterilerin bir ürüne yönelik duygularını değiştirerek kararlarını etkiler.
Dolayısıyla, saldırganlar müşteri kazanıp kâr ederken, rakipleri kayıplar yaşayabilir. Sahte pazarlama haberleri bu nedenle markaların imajlarını yönetmek için uygulayabilecekleri bir stratejidir.
Markalar bunu, satış istatistiklerini şişirerek sahte bir aciliyet duygusu yaratmak ve daha yüksek talebe yol açmak için bile kullanabilir. Dolayısıyla, yalan haberlerin sosyal medya pazarlamasındaki etkisi kullanım şekline bağlıdır.
Sosyal Medyadaki Yalan Haberlerin Toplum Üzerindeki Etkisi
Sahte haberler ve sosyal medya birbirinden ayrılamaz hale geliyor. Kötü niyetli aktörler, diğer nedenlerin yanı sıra kafa karışıklığı yaratmak, anlatıyı değiştirmek ve propagandayı teşvik etmek için sahte haberleri kışkırtıyor. Ne yazık ki, bu kişilerin eylemlerinin tüm toplumsal düzeylerde olumsuz sonuçları oluyor.
Sosyal medyadaki yalan haberlerin toplum üzerindeki önemli etkilerinden biri de demokratik kurumlara olan güvenin azalmasıdır. Örneğin, sahte haberlerin popülerliğine yol açan ABD 2016 başkanlık seçimleri, adaylara yönelik suçlamaları da beraberinde getirmiştir. Bu nedenle, bazıları sonucun yanlış olduğunu düşünmekte ve bu da seçim sürecine olan güvenin kaybolmasına yol açmaktadır.
Güvensizliği beslemenin yanı sıra, yanlış bilgilendirme nedeniyle hisse senedi fiyatlarının düştüğü ve ekonominin durumunu etkilediği durumlar da olmuştur. Kritik konulardaki yanlış bilgiler ve komplo teorileri, öfkeli insanları şiddet içeren protestolara teşvik ederek vandalizme yol açabilir.
Dahası, yanlış bilgilendirme mağdurların psikolojik travma geliştirmesine yol açarak kendi kendilerini yok etmelerine neden olabilir. Örneğin, 2013 yılında Boston'da meydana gelen bombalı saldırının failinin kayıp bir öğrenci olduğuna dair söylentiler vardı. Ancak araştırmalar aksini kanıtladı ve uzun vadede suçlanan öğrenci intihar etti.
Söylentiler iftiraya yol açarak mağdurların damgalanmasına neden olur. Böyle durumlarda, herkesi dışlama ve kendilerini izole etme eğiliminde oldukları için sosyal yaşamları darbe alır.
Sosyal medyada yalan haberlerle mücadele etmek ve bu platformları iyileştirmek için zaman akışınızı tüm yanlış bilgilendirici paylaşımlardan arındırın. Tüm zaman akışınızı filtreleme düşüncesi sizi perişan ediyorsa TweetEraser size yardımcı olabilir. Anahtar kelime arama işlevine sahip çevrimiçi filtreleme ve silme aracımız süreci kolaylaştırır. Twitter zaman akışınızı temizlemeye başlayın ve yalan haberlerin zararlarını bugün azaltın!
